Het Vijfhoekige Heelal van Gerard Caris

Van 7 maart t/m 30 juni is in de Hortus botanicus Leiden een tentoonstelling van de bijna 100-jarige kunstenaar Gerard Caris te zien in. Het werk van deze bijzondere kunstenaar speelde een rol in toonaangevende exposities in binnen- en buitenland. Centraal staat het pentagonisme, ofwel vijfhoekigheid. De tentoonstelling is een initiatief van de Hortus en Sterrewacht Leiden, het sterrenkundig instituut van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Bij de kassa kun je een gratis wandelroute langs enkele sculpturen van Caris én natuurlijke vijfhoeken in de tuin ophalen. Voor meer verdieping kun je ook een rondleiding langs de telecopen van de Oude Sterrewacht en de tentoonstelling boeken. 

De tentoonstelling ‘Het vijfhoekige heelal van Gerard Caris’ presenteert meer dan 40 abstracte reliëfs, sculpturen en schilderijen afkomstig uit zijn privécollectie, waarvan het merendeel niet eerder te zien is geweest. Centraal staat het door Caris ontwikkelde pentagonisme, ofwel vijfhoekigheid.

Uitzonderlijke plek binnen de kunst 

Caris is gedurende zijn hele carrière gedreven door een fundamentele nieuwsgierigheid naar de wiskundige structuur van de vijfhoek. In zijn werk onderzoekt hij de onkenbare structuren van onze wereld, van de kleinste schalen in de natuur tot de grootste structuren van sterrenstelsels. Caris legt op een unieke, natuurlijke manier verbindingen tussen kunst en wetenschap. Daarmee neemt hij een uitzonderlijke plek in binnen de kunst van de 20e eeuw. Zijn werk wordt vaak in verband gebracht met dat van vroege, geometrisch-abstract werkende kunstenaars zoals Mondriaan en andere leden van De Stijl, maar ook met het werk van M.C.Escher en met Nul-kunstenaars zoals Jan Schoonhoven. Tegelijkertijd vormt zijn Pentagonisme een universum op zichzelf.

Wiskundige schoonheid

Door de kracht van herhaling en de zuivere inzet van beeldende middelen is het werk van Caris van een grote schoonheid. De tentoonstelling geeft een overzicht van het oeuvre dat hij in bijna 60 jaar opbouwde, met abstracte reliëfs, sculpturen, schilderijen en grafisch werk. Een speciaal gemaakte video waarbij de bijna 100-jarige Caris in zijn atelier wordt geïnterviewd geeft inzicht in zijn leven en drijfveren. Zijn werkproces wordt toegelicht in een speciale ruimte met schetsen en prototypes. Al met al biedt de tentoonstelling een prachtige artistieke en wiskundige ontdekkingsreis.